مهارت انتخاب دوست، یکی ازمهارت های مهم دوران نوجوانی است

در کنار بسیاری از مهارت هایی که لازم است یک نوجوان آن ها را بداند، مهارت دوست یابی از ارزش و جایگاه ویژه ای برخوردار است. چرا که دوست تاثیر بسیاری بر انسان در طول زندگی می گذارد

آموزش درست دوست یابی

هر انتخابی شیوه و روش خاص خود را دارد و انتخاب دوست هم از این قانون بیرون نیست. یکی از شیوه های دوست یابی، امتحان و آزمایش کردن است.
انسان امروزی، امتحان و آزمون را در همه امور، حتی کارهای روزمره خود قرار می دهد و برای هر کاری اعم از فنی، علمی، اجتماعی، سیاسی و آن را امری اجتناب ناپذیر دانسته، شرط مقبولیت هر کاری می داند؛ برای مثال اگر معلمی بخواهد بداند دانش آموزی که یک سال درس خوانده، درسش را خوب فراگرفته یا نه، یا اگر کسی که جنسی خریده، بخواهد از کیفیت آن مطلع شود و یا تعدادی مهندس بخواهند بدانند طرح و نقشه ای که ریخته و یا کشیده اند، درست است یا خیر، باید قبل از استفاده و به کارگیری، امتحان کنند. در انتخاب درست هم باید آزمایش و امتحانی در کار باشد، ولو اینکه شخص مورد نظر مؤمن باشد و با او آشنایی چندساله داشته باشیم؛ با این حال او هم باید امتحان شود و با معیارهای دوست خوب، سنجیده شود.
اما از آنجایی که هر کاری روش مناسب خود را دارد، دوست و رفیق هم، آزمون خاص خود را دارد. امام صادق (علیه السلام) در روایاتی نورانی، معیارهای مهم و اساسی امتحان دوست را بیان فرموده اند. ایشان در جایی می فرمایند: من غضب علیک من اخوانک ثلاث مرات فلم یقل فیک شرا فاتخذه لنفسک صدیقا

اگر دوستت سه بار از دست تو عصبانی شد و نسبت به تو تندی و پرخاشگری نکرد و چیز بدی به تو نگفت، او را دوست و رفیق بگیر
امام صادق (علیه السلام) معیار را گذشت و سعه صدر و بزرگواری درست قرار داده است و می فرماید اگر کسی در مقابل خطاهای انسان و بدی انسان نسبت به دوستش، صبر و گذشت کرد، شایسته دوستی و رفاقت است
باز امام صادق (علیه السلام) پس از ترسیمی از سیمای دوستان ظاهری، می فرمایند:

کسانی که در ظاهر به صورت دوست می بینی، اگر آنها را آزمایش کنی، خواهی دید که چند دسته اند: بعضی مانند شیران فقط اهل حمله و خوردن هستند؛ بعضی مانند گرگ، آسیب می رسانند و گروهی مانند سگان، چاپلوس و متملق هستند و دسته چهارم مانند روباه، حیله گر و دزدند؛ پس ظاهرشان مختلف، اما مقصدشان یکی است
باید به دختران جوان آموخت که با چشم واقع بین به اطراف خود نگاه کنند تا حقیقت این حدیث نورانی برای آنان روشن شود و متوجه شوند که بیشتر افرادی که با انسان دوست می شوند، به نوعی دنبال منافع و مصالح خود هستند و کم هستند کسانی که شرایط دوست خوب و ارزشمندی را داشته باشند؛ هرچند باید به این نکته نیز توجه کرد که نباید با چشم بدبین به اطرافیان نگاه کنیم و تا عدم صلاحیت فردی ثابت نشده است، نباید به او بدبین شویم.

شیوه های دوست آزمایی

از راه گرایش و میل عاطفی

محبت مانند رمز «تلگراف» است؛ پس هرگاه کسی در خودش نسبت به شخصی احساس محبت و دوستی کرد، بداند او نیز نسبت به وی نظیر همان حالت را در قلبش احساس می کند؛ البته این کار نیازمند آن است که روان و عواطف و وجدان خویش را به خوبی بشناسند تا اشاره های غریزی را از انگیزه های راستین عاطفی بازشناسند.

امام باقر (علیه السلام) در روایتی فرمودند: اعرف المودة لک فی قلب أخیک بماله فی قلبک

محبت برادر و دوسنت را نسبت به خود، از محبت قلبی خود نسبت به او بشناس،
البته باید توجه داشت این مسئله بیشتر درباره جنس موافق است و درباره علاقه مندی به جنس مخالف صادق نیست؛ زیرا علاقه به جنس مخالف معمولا بر اساس شهوات جنسی است و کمتر جنبه عاطفی دارد و اگر دختری از نظر عاطفی هم به پسری علاقه مند باشد، دلیل بر علاقه پسر به او نیست. )

آزمودن به وقت نیاز

برای شناخت هر انسانی، باید او را به هنگام احتیاج و نیازمندی، آزمایش کرد و دید که آیا به نیاز ما توجهی می کند یا خیر؟ آیا هنگامی که به مشکلی گرفتار می شویم، به ما اعتنا می کند یا خیر؟ از لقمان حکیم نقل شده است که فرمود: «دوست را مشناس مگر در وقت نیاز به او
دوست مشمار آن که در نعمت زند لاف یاری و برادر خواندگی
دوست آن دانم که گیرد دست دوست در پریشان حالی و درماندگی
آزمودن به هنگام خشم

هر انسانی در حالت خشم، ماهیت خود را بروز می دهد و چهره واقعی اش را برای دیگران آشکار می سازد؛ زیرا انسان در حالت خشم آنچه را که می اندیشد، می گوید؛ نه آنچه را که وانمود می کند. گاه فردی در حالت عادی با انسان خوش رویی و خوش رفتاری می کنند و سخنان محبت آمیز بر زبان می راند، اما چون او را به خشم آوریم، حقیقت را که مدت ها از ما پنهان می داشت، بر زبان می آورد؛ لذا در مصاحبه های روان شناختی یا بازجویی های پلیسی، گاهی فرد مقابل را عمدا خشمگین می کنند تا واقعیات را آشکار سازد.
یار آن بود که صبر کند بر جفای یار ترک رضای خویش کند در رضای یار
آزمودن در سفر و مسافرت

انسان در سفر، لباس تکلف و ریا را از تن خود می کند و آن گونه رفتار می کند که واقعا می اندیشد. در این زمان می توانیم او را به سادگی امتحان کنیم و بیازماییم. در حدیث شریف، یکی از روش های آزمودن دوست، آزمودن او به هنگام سفر دانسته شده است
آزمودن در سختی ها

دوست خوب کسی است که در سختی ها و گرفتاری ها یاری رسان باشد. هنگامی که دیگران انسان را رها می کنند، در کنار او باشد و هنگامی که احتیاج دارد و نیازمند است، از او دریغ نکند و سعی کند مرهم دردهای وی باشد.
حضرت امیرالمؤمنین، علی (علیه السلام) می فرمایند: دوستت را در هنگام گرفتاری و سختی امتحان کن و بیازما
دوست باشد کسی که در سختی باری از دوش دوست بردارد
نه که سربار زحمت خود نیز بر سر بار دوست بگذارد

برای برقراری رابطه خوب وگرم با دوستان چه کنیم

برای اینکه بتوانید رابطه خوب و صمیمانه و سازنده ای با دوستان تان برقرار کنید دو کار را باید انجام دهید

اول اینکه دوستان خوبی انتخاب کنید

دوم اینکه حقوق دوستی را رعایت کنید

از شرایط یک دوست ایده ال وفاداری است . دوست باید به اصول اخلاقی و تعهدات دوستی و عهد و پیمانی که منعقد می سازد پایبند و وفادار باشد

مؤدب بودن به آداب اجتماعی و متخلق بودن به اخلاق نیک و پسندیده شرط دیگر دوست ایده ال است

آگاهی و بینش عالی داشتن از دیگر ویژگی های یک دوست خوب است

دیانت و پایبندی به احکام دین و فرامین الهی اگر اهل دین بودن یک امتیاز است

دور اندیشی از دیگر ویژگیهای دوست خوب است

خدا پروائی و پرهیزکار بودن در همه امور خدا و دستور و رضایت خدا را مد نظر داشته باشد

آینه یکدیگر بودن و خیر خواهی نمودن و عیب یکدیگر را دوستانه - نه خصمانه
سخن گفتنش موجب افزونی علم و دانش شما گردد

رفتارش شما را به فکر آخرت بیاندازد
دیدارش شما را به یاد خداوند اندازد
اما از دوستی با چه اشخاصی باید اجتناب نمود:

از دوستی با افرادی که ویژگیهای زیر را دارند باید پرهیز نمود:

1- افراد سخن چین و نمام . 2- افراد پست و تن پرور و آسوده خواه 3- افراد دروغگو 4- افرادی که به احکام و مقررات دینی پایبند نیستند 5- کسانی که تندخو و بد اخلاق می باشند 6- افراد ترسو 7- افراد بخیل و خسیس 8- افرادی که متهم شناخته شده و حیثیت اجتماعی مطلوب ندارند 9- افرادی که از ستمگری و عدم رعایت حقوق دیگران ابای ندارند 10- نادان , کم ظرفیت و پر توقع و...
فنون ارتباط خوب و مثبت با دوستان
برخورد شاد
سلام، احوالپرسى توأم با تبسّم، صمیمیت و احترام اولین فن موثر ارتباطى، به منظور جلب محبت دیگران است. لحظه اول ملاقات از اهمیّت فوق العاده اى برخوردار است، به نحوى که موفقیت یا شکست در امر دوست یابى به آن بستگى دارد
معمولاً افرادى که ما با آنها ملاقات مى کنیم دو سته اند
دسته اول برخوردى شاد و صمیمى دارند. این دسته داراى محبوبیت اجتماعى و دوستان فراوان ترى هستند
دسته دوم در برخورد اولیه خشک و بى روح مى نمایند. کسانى که لبخندزدن به چهره دیگران بر ایشان دشوار است. افراد این گروه یا تنها هستند و یا دوستان کمى دارند.
در فرهنگ دینى ما، نسبت به سلام کردن، مصافحه و دیده بوسى، تبسّم، احترام و محبّت و ابراز علاقه قلبى سفارش و اهتمام فراوان شده است.

گوش دادن فعال

تمام مردم دوست دارد سکوت را شکسته، صحبت کنند. آنها مایلند احساسات و افکارشان را به دیگران منتقل سازند و. به طور کلى به کسى نیاز دارند که حرف هایشان را خوب بشنود.
اگر کسى احساس کند شنونده خوبى براى حرف هاى خود یافته، به خوبى قادر است افکار و احساسات خود را به او منتقل نماید، حتماً با او دوست خواهد شد.
ملاقات توام با تفاهم و همدلى، سرآغاز بسیار خوبى براى شروع یک رابطه دوستانه است.
پیامبر بلندمرتبه اسلام، شنونده بسیار خوبى بود. همین اخلاق نیک، او را مقبول و محبوب امّت مسلمان و حتّى غیر مسلمانان ساخت.

ابراز احساسات

هر شخص به دنبال صحبت کردن به دنبال این است که تأثیر سخنان خود را در مخاطب یا مخاطبان احساس کند. اگر این بازخورد در جهت تأیید و موافقت او باشد، با دلگرمى و نشاط بیشترى به ارتباط کلامى، ادامه خواهد داد
در واقع یکى از عوامل مؤثر در برقرارى ارتباط تشخیص دقیق احساسات طرف مقابل و برجسته کردن آنهاست. ما با بازگردانى احساسات، به گوینده القا مى کنیم که سخنان او را فهمیده ایم و براى او ارج و احترام ویژه اى قائلیم.
- حرکت سر به نشانه تایید گفتار طرف مقابل
- لبخند کوتاه به دنبال خوشحالى گوینده
- بازکردن چشم ها و کشیدگى صورت به موقع شگفت زندگى
- جمع کردن پیشانى و انقباض عضلات صورت در زمان شنیدن یک خبر ناگوار
- تحسین زبانى و استفاده از بعضى تکیه کلام ها چون «آفرین»، «چه جالب»
- تصدیق و تأیید با استفاده از کلماتى نظیر «خُب»، «درسته» و...
همه این موارد احساسات مثبتى است که شنونده - به عنوان بازخورد - از خود بروز مى دهد

اهتمام به امر وداع و خداحافظى در پایان صحبت و ابراز علاقه نسبت به ادامه ارتباط و شنیدن بیشتر سخنان طرف مقابل

به طور کلّى برقرارکردن رابطه یک مهارت است که همیشه نیاز به اصلاح و تقویت دارد و حتّى در مورد آن باید آموزش دید و آن را در موقعیت هاى مختلف تمرین کرد، تا این که به شکل نوعى تخصص و رفتار پایا درآید

عوامل مؤثر صمیمانه تر شدن رابطه دوستی

با دیگران خوش سخن باشید
نرم خویى را فراموش نکنید
کلمات مهرآمیز را تکیه کلام خود قرار دهید
گذشت داشته باشید
پذیرش بدون قید و شرط دیگران و برقرار نمودن ارتباط با کمترین هزینه
نیکوکارى
احسان
تصمیم قاطع اتخاذ نمودن
این موارد فوق از جمله امورى هستند که در آیات 195 سوره آل عمران و 96 سوره مریم به آنها اشاره شده است و مى فرماید: «اى پیامبر، اگر این ویژگى ها را نداشتى مردم از اطراف تو پراکنده مى شدند». بنابراین شما نیز اگر در صدد جذب مردم هستید باید به این امور اهتمام سخت داشته باشید.
افزون بر موارد فوق الذکر در ارتباط هاى دوستانه رعایت نکات زیر موجب استحکام و تقویت این روابط خواهد شد که شما نیز با رعایت دقیق این امور مى توانید به هدف خود نائل آیید
الف) رفتارها و اعمالى که باید انجام گیرد
همدردى واقعى و عملى
بخشش هاى مالى و عفو و گذشت و حتى بر زبان نیاوردن آنها
یکرنگى
مدافع حقوق او بودن در حضور و در زمان عدم حضور او
کم توقع بودن
اظهار نمودن دوستى و محبت خود با زبان و عمل
فروتنى در برابر او
پرهیز از مجادله و بگومگوهاى بى ثمر و حتى برخى بگومگوهاى باثمرى که موجب رنجش خاطر مى گردد
گوش فرادادن به حرف او و شنونده خوب بودن
پوشیدن اسرار او
بردبارى در برابر ناملایمات و لغزش هایى که از او صادر مى شود
شاد کردن او
هدیه دادن به مناسبت هاى مختلف به ویژه مناسبت هایى که براى او اهمیت دارد
دعا کردن در حق او
پرهیز از ملامت و سرزنش علنى و غیرعلنى و حتى برخى انتقادهایى که موجب ناخرسندى او مى گردد
وفادارى
تعهد و عهد و پیمان و وعده ها
رعایت ادب و احترام و آداب اجتماعى دوراندیشى و خیرخواهى،
کوشش در جلب محبت و علاقه او به هر شکلى مشروع و ممکن
ب ) رفتارها و اعمالى که باید از آن پرهیز نمود
سخن چینى در حق او